4. Sınıf Mıknatısların Uyguladığı Kuvvet Konu Anlatımı

İlkokul 4. sınıf Fen Bilimleri dersi Besinlerimiz Ünitesi Mıknatısların Uyguladığı Kuvvet Konu Anlatımını bu sayfada bulabilir ve inceleyebilirsiniz.

MIKNATISLARIN ÖZELLİKLERİ

BU KONUDA NELER ÖĞRENECEĞİZ?
→ Mıknatıs nedir, mıknatıs çeşitleri nelerdir?
→ Mıknatısın hangi kutupları birbirini iter ve çeker?
→ Temas gerektirmeyen kuvvet nedir?

Mıknatıslar ve Kutupları

Demir, nikel, kobalt gibi maddeleri ve bu maddelerden yapılan cisimleri çeken maddelere mıknatıs denir.

Mıknatısların çekme kuvvetinin en fazla olduğu uç kısımları mıknatısların kutuplarıdır. Mıknatısların kutupları N ve S harfleriyle isimlendirilir.

Mıknatısların kutupları neden N ve S harfleriyle isimlendirilir?

Çubuk mıknatısı ortasından bir ip bağlayarak asarsak bir süre sonra mıknatısın bir ucu kuzeyi diğer ucu ise güneyi gösterir. Mıknatısın kuzeyi gösteren ucuna kuzey kutup denir ve bu kutup (İngilizce kuzey demek olan North kelimesinin baş harfi) N harfiyle, mıknatısın güneyi gösteren ucuna güney kutup denir ve bu kutup (İngilizce güney demek olan South kelimesinin baş harfi) S harfiyle isimlendirilir.

Bütün mıknatıslarda N ve S kutbu bulunur. Mıknatıslar ne kadar küçük parçalara bölünürse bölünsün her parça mıknatıs özelliği gösterir ve bölünen her parçanın kutupları vardır.

Mıknatısların Birbirini İtme ve Çekme Durumları

Mıknatısların farklı kutupları (N ve S) birbirine yaklaştırıldığında birbirini çeker. Mıknatısların aynı kutupları (N, N veya S, S) birbirine yaklaştırıldığında ise birbirini iter.

Mıknatıs Çeşitleri

Mıknatıslar kullanım alanlarına göre farklı şekillerde ve büyüklüklerde yapılır.

Günümüzde yaygın olarak kullanılan;

• çubuk mıknatıs,
• yuvarlak mıknatıs,
• halka mıknatıs,
• at nalı mıknatıs
• U mıknatıs şeklindedir.

Temas Gerektirmeyen Kuvvet

Mıknatıs cisimlere çekme, başka mıknatıslara da itme veya çekme çekme kuvveti uygular. Mıknatısların kuvvet uygulayabilmesi için cisimlere veya başka mıknatıslara dokumasına gerek yoktur. Bu kuvvete temas gerektirmeyen kuvvet denir.

Mıknatısların Etki Ettiği Maddeler

Mıknatıslar yapısında demir, nikel, çelik ve kobalt olan cisimleri çeker. Mıknatısın çektiği cisimlere toplu iğne, çelik kaşık, demir çivi, metal ataşlar örnek verilebilir.

Günlük Hayatta Mıknatısların Kullanıldığı Yerler

Temas gerektirmeyen kuvvet uygulayabildiklerinden dolayı mıknatıslardan birçok alanda yararlanılır. Örneğin buzdolabı kapaklarında mıknatıs kullanılır. Bu sayede bu dolabının kapısı kendiliğinden açılmaz. Ayrıca buzdolabına yapıştırılan magnetlerin arkasında da mıknatıs bulunur.

Mıknatısların en eski kullanım alanlarından biri de pusuladır. Pusulanın ibresi, ince bir mıknatıstır.

Terziler dökülen iğnelerini mıknatıslar sayesinde rahatlıkla toplarlar.

Çöplerin içerisinde bulunan bazı metal maddeler mıknatıslar yardımıyla ayrılır. Ayrıca bazı yazı tahtası silgileri mıknatıslı olduğu için tahtaya yapışık gibi durular.

Radyo, televizyon, cep telefonu, hoparlör, elektrik süpürgesi, çamaşır makinesi, kapı zili gibi birçok elektronik eşyada mıknatıslardan yararlanılır.

Mıknatısların Yeni Kullanım Alanları

Sağlık alanında birçok hastalığın teşhisinde kullanılan, insanların iç organlarını görüntüleyen MR cihazı mıknatıslardan yararlanılarak tasarlanmıştır.

Bazı hızlı trenlerde(maglev) tekerlek yerine mıknatıs kullanılır. Bu trenin gittiği raylar da mıknatıstan yapılmıştır. Tren rayların bir santimetre üzerinde havada ilerler. Böylece çok yüksek hızlara ulaşır.

Siz de mıknatısların temas gerektirmeyen kuvvetinden nerelerde yararlanılabileceğini düşünüp yeni fikirler üretebilirsiniz.

Önceki Konu Anlatımı	Sonraki Konu Anlatımı
Kuvvetin Cisimlere Etkileri	Maddeyi Niteleyen Özellikler