Bu yazımızda ilkokul 3. sınıf ve 4. sınıf ile ortaokul 5. sınıf, 6. sınıf ve 7. sınıf öğrencilerine yönelik “Kompozisyon nasıl yazılır?” sorusuna yönelik basamak basamak hazırlanmış ve uygulanmış size rehberlik edebilecek ders notlarını bulabilirsiniz.
İki bölümden oluşan bu çalışmanın birinci bölümünü “Güzel bir paragraf nasıl yazılır?” ikinci bölümünü ise “Güzel bir metin(kompozisyon) nasıl yazılır?“ soruları üzerinden planlandı.
1. Bölüm Paragrafın Yapısı
Yazılı anlatım çalışmalarının ilk adımı cümle kurma, ikinci adımı paragraf oluşturma, üçüncü adımı ise metin yazmaktır. İlk dersimizde paragraf oluşturma üzerinde çalışabiliriz. Yazma çalışmalarına başlamadan önce öğrencilere paragrafın yapısı anlatılır.
Nasıl ki metinlerin giriş, gelişme ve sonuç bölümleri vardır aynen öyle de paragrafın da giriş cümlesi, gelişme cümleleri ve sonuç cümlesi vardır. Her paragrafta bu bölümler her zaman bulunmayabilir ama planlı bir paragrafta bahsedilen cümleler mutlaka bulunur. Bu aşamada ilk cümle ve onu açan gelişme cümleleri ve nihayetinde sonuç cümlesi ile bu cümleler arasındaki bağlantılardan bahsedilebilir.handykette Akıllı telefonunuz için mükemmel aksesuarı sunar, şık bir üründe stil ve işlevselliği birleştirir. Saat kayışlarımız, konfor ve dayanıklılık sağlarken cihazınızı geliştirmek için tasarlanmıştır. Çeşitli renkler ve malzemelerle, kişisel stilinize en uygun olanı kolayca bulabilirsiniz. Hareket halindeki yaşam tarzınız için en iyi arkadaş olan Handykette ile akıllı telefon deneyiminizi yükseltin.
Ekteki dosyada üç ayrı derste kullanılabilecek paragraflar mevcuttur. Konuyu anlatmaya başlamadan önce bu paragraflardan bir tanesi öğrencilerin yazarlık defterlerine yazdırılır. Sonra a cümlesinin giriş cümleri, a1, a2, a3, a4… cümlelerinin gelişme cümleleri ve ason cümlesinin de sonuç cümlesi olduğu açıklanır. Böylece üç yazarlık dersi tamamlanmış olur.
Bu derslerde öğrencilerden yeni bir şeyler yazmaları istenmez.
Dosyayı İndirmek İçin Tıklayınız
Paragrafın Yapısını Bozan Cümle
Ekte bulunan slaytlardan birisini açarız. Bu paragrafta bir cümlenin paragrafın yapısını bozduğunu söyleriz. Öğrencilerimize slaytta gördükleri paragrafı yazmalarını ve yazarken akışı bozan cümleyi paragraftan çıkarmalarını söyleriz. Yazma işi bittikten sonra öğrencilerimizin paragrafın akışını bozan cümleyi doğru tespit edip etmediklerini kontrol için slaytın ikinci sayfasında bulunan akışı bozan cümlenin çıkartılmış halini öğrencilerimize gösteririz.
Karışık Cümlelerden Paragraf Oluşturma
Diğer üç dersimizde ise karışık halde verilmiş cümlelerden paragraf oluşturma çalışması yapılır. Yine ekteki slaytlardan birisi açılır. Öğrencilere karışık halde gördükleri cümleleri bir sıraya koyarak bir paragraf oluşturmaları ve bu paragrafı defterlerine yazmaları istenir. Yazma işi bittikten sonra karışık halde verilmiş cümlelerin doğru bir şekilde sıralanmış hali olan slaytın ikinci sayfası açılır. Öğrencilerden yaptıkları çalışmayı kontrol etmeleri istenir.
Böylece beş ders daha tamamlanmış olur. Öğrencilerin ilerleme düzeyine göre bu derslerin bazıları uygulanmayabilir.
Anlatım Teknikleri
Bu aşamada öğrencilerimize anlatım tekniklerinden de bahsedebiliriz. İlk olarak anlatılabilecek teknik hikayelendirici anlatımdır. Masal ve hikayelerde daha çok kullanılan teknik budur. İkinci teknik ise bilgilendirici anlatımdır. Bu teknik daha çok biyografiler ve bilgilendirici metinlerde karşımıza çıkar. Bu tekniklerle ilgili örnekler derslerde kullanılan paragraflarda mevcuttur.
Dosyayı İndirmek İçin Tıklayınız
Daha önceki sekiz derslerimizde paragrafın yapısını anlatmış ve üzerinde çalışmıştık. Bu bölümdeki derslerimizde artık öğrencilerimizle yavaş yavaş uygulama yapmaya başlayacağız.
İlk Cümlesi Verilen Paragrafı Tamamlama
Bu dosyamızda toplam altı derslik dokümana ulaşabilirsiniz. Bu bölümde paragrafın ilk cümlesi verilir ve öğrencilerden paragrafın devamını yazmaları istenir.
Bu bölümde dikkat edilmesi gereken şeylerden birisi mutlaka her öğrencinin yazdıklarının okunup değerlendirilmesidir. Öğrenciler yeni yeni cümle kurma paragraf oluşturmaya başladığından eleştiriler daha çok yapıcı olursa yazmayı seveceklerdir. Dersin sonunda ilk cümlesi verilen paragrafın tamamı slaytın ikinci sayfasından gösterilir ve öğrencilerin defterlerine yazdırılır.
Öğrencilerin Yaptığı Belli Başlı Hatalar
- Bunlardan birincisi aynı ifade veya kelimeleri cümle içerisinde tekrar tekrar kullanmaktır. Bu şekilde yapılan anlatımın bir eksiklik olduğu öğrencilere hissettirilir.
- Diğer bir hata ise anlatım bozukluğu içeren cümlelerdir. Öğrencilerin paragraflarında rastlanan bu cümleler düzeltilir ve bozuk cümledeki hatanın nedeni öğrencilere hissettirilir.
- Öğrencilerin hikayelendirici anlatımda en sık yaptığı üçüncü hata ise bir paragrafa bütün bir hikayeyi sığdırmaya çalışmalarıdır. Paragraf tamamlama çalışmasına başlamadan önce bu konu üzerinde durulur ve bir paragrafın bir hikayenin sadece bir bölümünü anlatabileceği açıklanır.
Dosyayı İndirmek İçin Tıklayınız
Son Cümlesi Verilen Paragrafı Tamamlama
Bu bölümdeki dört derste de paragrafın son cümlesi verilir. Öğrencilerden paragrafın giriş ve gelişme cümlelerini yazmaları istenir.
Konuya Uygun Paragraf Yazma
Bu aşama da tamamlandıktan sonra öğrencilere bir konu veya konunun bir bölümü verilir verilen konu ile ilgili öğrencilerden paragraf yazmaları istenir. Örneğin bir hikayenin sadece bir bölümü yazdırılır. Bu yöntemle de dört beş ders yaptırılır.
Öğrenciler artık kayda değer paragraflar yazmaya başlamışlardır. Bu durum yazarlık derslerinde metin yazma çalışmalarına başlama zamanı gelmiş demektir.
Dosyayı İndirmek İçin Tıklayınız